نقش آلودگي آب در مادران و نوزادان

نقش آلودگي آب در مادران و نوزادان

مصاحبه با خانم دکتر تقی زاده دکترای بهداشت باروری عضو هیات علمی و معاون مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشمی تهران

آیا آب در سلامت زنان باردار و یا نوزادان و کودکان نقش دارد و اگر بله چرا؟ 

• بله نقش اساسی هم دارد با توجه به اینکه:

%90خون انسان از آب تشکیل شده است.
%70بدن انسان را آب تشکیل می دهد.
%75 بافت های عضلانی آب است.
%78 متوسط وزن مغز انسان از آب است.
%60 آب بدن درون سلولهاست؛ %40 آن خارج از بافت سلولی قرار دارد.

هر خانم باردار به چه میزان آب طی روز نیازمند است؟

• هر انسانی برای زنده ماندن نیاز دارد که روزانه یک تا سه لیتر آب بنوشد. اما يکي از نکاتي که كمتر به آن پرداخته شده، نوع آب و مقدار مناسب نوشيدن آب براي خانم‌هاي باردار است. معمولا به خانم‌هاي باردار پيشنهاد مي‌شود در طول روز 2.7 ليتر آب بنوشند… نوشیدن روزانه 5 لیوان آب سالم می تواند %79 احتمال بروز سرطان سینه خانم ها و %50 سرطان پروستات همچنین %45 سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.

معمولا در دوران بارداري و به‌طور متوسط، بين 6 تا 9 ليتر آب در بدن مادر جمع مي‌شود که تقريبا 1.8 تا 2.5 ليتر از اين آب را مايعات درون سلولي و بقيه آن را مايعات خارج سلولي تشکيل مي‌دهند. نکته مهم اينجاست که اسمولاريته پلاسما بين 8 تا 10 ميلي‌ اسمول در کيلوگرم، در دوران بارداري کاهش مي‌يابد. در واقع مي‌توانيم غلظت خون را به اسمولاريته تشبيه کنيم و بگوييم که خون در دوران بارداري، کمي رقيق‌تر مي‌شود و حجم آن هم افزايش مي‌يابد. دليل آن هم افزايش ميزان مايعات بدن نسبت به مواد جامد است. در گذشته‌، نياز بدن خانم‌هاي باردار به آب را با توجه به انرژي دريافتي مادر بيان مي‌کردند به عبارت ساده‌تر، به ازاي هر کيلوکالري انرژي دريافتي، 1 ميلي‌ليتر آب؛ مثلا اگر يک خانم باردار، روزي 2200 کالري لازم داشته باشد، بايد 2200 سي‌سي و 200 سي‌سي (9 ليوان)، آب بنوشد. ناگفته نماند که براي حفظ و کنترل حجم مايعات برون و درون سلولي، مادران باردار به الکتروليت‌هايي مانند سديم و پتاسيم هم نياز دارند که اين الکتروليت‌ها با خوردن موادغذايي مختلف تامين مي‌شوند.

دیگر چه چیزی در رابطه با مصرف آب برای زنان باردار و اطفال مهم است؟

• آب آشاميدني سالم يكي از مهم‌ترين نيازهاي انسان است. آب آلوده عامل بسياري از مرگ و ميرها در دنياست و مي‌تواند زمینه ساز ابتلا و انتقال بيماري‌هاي پوستي، گوارشي، خوني، قلبي، عروقي، كليوي و سرطان هستند.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني، آب ناسالم و غيربهداشتي سالانه موجب مرگ بيش از 5/1ميليون كودك زير 5‌‌‌سال بر اثر ابتلا به بيماري اسهال مي‌شود. . مصرف آب ناسالم علاوه بر آسيب‌هاي دائمی بر رشد جسمي‌ و عقلي مي‌تواند منجر به مرگ و مير و عوارض دركودكان شده، از طرفی در مادران باردار منجر به سقط و عوارض دیگر شود.وجود فلزات سنگینی مثل نیترات، سرب و … و متابولیت های آنها منجر به بروز عوارض نابخشودنی در مادران و نوزادان یا کودکان می گردد.

نیترات چیست؟ و با چه مکانیسمی باعث عوارض در مادران باردار و اطفال می گردد؟

• این یون در آب آشامیدنی دو اثر نامطلوب بهداشتی دارد که عبارتند ازایجاد بیماری متهموگلوبینمیا در نوزادان و پتانسیل ایجاد ترکیبات سرطا نزای نیتروز آمین در بزرگسالان. نوزادان فاقد فلور باکتریایی طبیعی در روده خود بوده و زنان باردار به دليل آنکه اسيدمعده شان کمتر از بقيه افراد است، امکان خطر در آنها بيشتر است زیرا نمی توانند نیتریت ناشی از احیای نیترات را در معده تحمل کنند. جذب نیترات به خون در نوزادان موجب جلوگیری از انتقال اکسیژن ونهایتا احتمال بیماری متهموگلوبین وجود دارد که به این حالت ، بیماری “نوزاد آبی”  گفته می‌شود.

  همچنین نوزاداني كه با شير خشك تغذيه مي شوند در صورتي كه شير خشك آنها با آب آشاميدني شهري حاوي نيترات بالا مخلوط شود 80 برابر بيشتر از كودكي كه با شير مادر تغذيه مي شوند نيترات دريافت مي كنند كه آسيب‌هاي بسياري را در پي خواهد داشت.

نيترات موجود در هوا و آب، خطر بروز سرطان ها به ويژه سرطان دستگاه اعصاب مرکزي (CNS) را در کودکان و بالغين افزايش مي دهد،  افزايش نيترات مصرفي در مادران باردار خطر سقط جنين را افزايش مي دهد.

چگونه می توان آب را از وجود این ماده خطرناک پاک کرد؟

متاسفانه نیترات یکی از آلاینده های محلول در آب است که توسط تصفیه خانه های معمولی و یا با کلرزنی قابل تصفیه نیست و بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت WHO  وارد کردن کلر به داخل آب باعث شکل گيري نيتريت در سيستم توزيع آب مي شود باید بدانید جوشاندن آب هم تاثیری در حذف نیترات آن ندارد ومناسب ترین راه استفاده از آب های تصفیه شده با نیترات کمتر از 40 میلی گرم بر لیتر می باشد.       

منابع آب زیر زمینی که امروزه بخشی از آب شهر را تامین می کنند چه نقشی در آلوده کردن آب دارند؟ کاربرد منابع آب زیر زمینی به عنوان منبع تامين آب شرب و همچنين کلر به عنوان عمده ترين ضدعفوني کننده آب آشاميدني باعث تشکيل محصول جانبي ناشي از گندزدايي مي شود که از عمده ترين آنها، ترکيبات تري هالومتان(THM_S)  با امکان بروز آثار مضر بر کبد و کليه است که سرطان زا محسوب مي شوند.